Przemysłowe IoT w praktyce – wnioski z debaty

Według statystyk Polska jest trzecia od końca w adopcji chmury obliczeniowej i w ogonie cyfrowej transformacji w Europie. Nad tym, czy tak jest naprawdę, dlaczego tak się dzieje i co możemy z tym zrobić zastanawialiśmy się razem z panelistami w trakcie perfekcyjnie przygotowanej przez MMC konferencji Forum Nowoczesnej Produkcji. Moimi rozmówcami byli:

·       Jeffrey Becker, Cloud SaaS Sales Leader, IBM Watson Customer Engagement

·       Norbert Biedrzycki, McKinsey Digital Vice President, McKinsey & Company Warsaw

·       Piotr Ciski, Country Manager, Sage

·       Ireneusz Martyniuk, Vice President, Industry Poland, Schneider Electric

·       Jarosław Zarychta, Business Development Executive, Microsoft Polska.

W rozmowie skupiliśmy się na trzech obszarach: nowa wartość jaką wnosi IIoT do zautomatyzowanego już przemysłu; ograniczenia i wyzwania integracji OT i IT; rola chmury obliczeniowej w przemyśle.

W trakcie dyskusji uczestnicy spierali się, czy IIoT to tylko zmiana nośnika informacji o monitorowanych procesach przemysłowych na Internet, czy jednak zmiana strategii przedsiębiorstw. Przeważała opinia, że Internet rzeczy w przemyśle to więcej niż nowa technologia w starych zastosowaniach. Już zmienia procesy i modele funkcjonowania przedsiębiorstw, a w najbliższej przyszłości zmieni je jeszcze bardziej.

Z jednej strony to sposób na efektywną integrację wielu systemów automatyki przemysłowej, sterowania i SCADA, bo – jak słusznie zauważył Jarosław Zarychta podając przykłady polskich przedsiębiorstw – cały czas są zamknięte i odseparowane. Dotychczasowe strategie łączenia ich przy pomocy np. szyny danych są niezwykle skomplikowane i długotrwałe, a przez to nieefektywne i kosztowne. Dodatkowo zapewnienie dostępu z zewnątrz stwarza bardzo duże wyzwania z zakresie bezpieczeństwa. Poza integracją systemów OT, IIoT daje możliwość szybkiego przyłączania i wykorzystywania nowych źródeł danych oraz bezpiecznego udostępniania informacji w dowolnym miejscu i na dowolnym urządzeniu. Jest to scenariusz szczególnie atrakcyjny gdy mamy do czynienia z rozproszonymi instalacjami.

Obecnie implementacje IoT w przemyśle znajdujemy przede wszystkim w obszarze monitorowania produktów oraz zacieśniania relacji i komunikacji z klientem, zarówno B2C jak i B2B. Wszyscy rozmówcy przytaczali przykłady inteligentnego produktu takiego jak samochód Tesla („jeden wielki, samouczący się czujnik IoT”), silnik odrzutowy Rolls-Royce i Pratt & Whitney, czy samolot pasażerski Boeing. Powstają też nowe modele biznesowe – produkt jako usługa. Jeden z producentów piwa inwestuje w lodówki IoT w celu badania preferencji zakupowych klientów i dostarczania produktów do sklepów zanim wyczerpie się ich zapas. Michelin monitorując opony zaczął dostarczać flotom transportowym serwis premium polegający na wymianie opon zanim ulegną uszkodzeniu.

Znamiennym z naszej Polskiej perspektywy jest to, że wszystkie istotne przykłady to projekty z poza naszego kraju. Potwierdza to niestety naszą odległą pozycję w rankingu transformacji cyfrowej w Europie (The State of Data Innovation in the EU). Dane mówiące, że 70% kadry kierowniczej dostrzega wartość biznesową, a 63% ankietowanych planuje zastosować IoT w celu lepszej analizy zachowań klientów i podniesienia jakości usług przytaczane przez Ireneusza Martyniuka pochodzą również z globalnego badania IoT 2020 firmy Schneider-Electric.

Zupełnie inną kwestią jest czy toczące się projekty IIoT to faza testowania koncepcji (PoC), pilota, czy wdrożenia produkcyjnego. Tu odpowiedź może dać raport CISCO.

Ciekawym podsumowaniem tej części jest stanowisko Piotra Ciskiego, mówiącego, że IIoT jest naturalnym rozszerzeniem systemów ERP, wzbogaca proces decyzyjny i daje przyczynek do wprowadzania innowacji w przedsiębiorstwach. Każda firma potrzebuje wypracować strategię wdrażania IoT (bez względu czy będzie to ewolucja czy rewolucja). Potrzebny do tego jest interdyscyplinarny zespół do analizy informacji i podjęcia decyzji kierunkowych.

Istotnym wyzwaniem jakie napotykamy wdrażając IIoT jest brak zaufania i współpracy na styku zespołów automatyków i informatyków (OT i IT) w firmie. Tu często słyszymy „wara od naszej automatyki, gdzie z tym Internetem i chmurą”. Na taką sytuację składa się długa historia rozdzielności obu obszarów, brak wiedzy wzajemnej oraz kultura pracy organizacji nie wspierająca wspólnych projektów. Narzędzia informatyczne mogą pomóc firmie sprawniej funkcjonować, ale nie zmienią kultury komunikacyjnej. Jeśli nie działała przedtem to nie będzie teraz – zauważa Ireneusz Martyniuk.

Do takiego projektu należy podejść z perspektywy ekonomicznej i wspólnego celu który chce osiągnąć firma. To jemu należy podporządkować zmiany w organizacji, zbudować i wdrożyć strategię, wprowadzić skuteczne metody komunikacji i współpracy. Najważniejsza jest egzekucja czyli efektywne wdrożenie i osiągnięcie celu – podkreśla Norbert Biedrzycki.

Ciekawą i przewrotną koncepcją podzielił się Jeffry Becker. Zaproponował mianowicie działom IT, żeby potraktowali IIoT i Cloud jako katalizator zmian - narzędzie, które mogą dać automatykom. Cloud to szybkie i tanie prototypowanie. Jest łatwy do stosowania, pod warunkiem, że wiesz co chcesz osiągnąć. Jak automatycy dadzą się namówić na wypróbowanie to realizacja projektów przez PoC’a może być skuteczną strategią. Znowu kłania się funkcja celu i komunikacja wewnętrzna.

Sądzę, że jeszcze jednym z powodów słabej adopcji chmury i IIoT przez przemysł, szczególnie w Polsce, jest fakt, że zajmowali się tym do tej pory dostawcy chmury i ich partnerzy pochodzący tradycyjnie ze świata IT. Ich poziom dopasowania do automatyków był i jest oględnie rzecz ujmując „średni”. Dopiero od niedawna firmy wywodzące się z automatyki, systemów SCADA i MES rozpoczęły pierwsze „przygody” w tym obszarze, zarówno globalne takie jak Schneider jak lokalne np. nowi przemysłowi partnerzy Microsoft tacy jak RNT. To daje nadzieję na przyśpieszenie projektów cyfryzacji w przemyśle, szczególnie polskim. 

Powodem dla którego Polska jest trzecia od końca w adopcji chmury obliczeniowej w Europie jest również, a może przede wszystkim, niezrozumienie istoty chmury zarówno przez przemysł, jak i dziennikarzy budujących fałszywy obraz i alarmistyczne wizje dotyczące bezpieczeństwa. Szczególnie istotne jest odróżnienie, która chmura do czego służy. Danych produkcyjnych nie będziemy przecież trzymać na DropBox czy OneDrive zauważył podczas debaty Jarosław Zarychta. Istnieje potrzeba edukacji w Polsce w tym obszarze (to nic odkrywczego, ale fakt), bo potencjał jest ogromny.

Faktem jest, że profesjonalna chmura publiczna jest bezpieczna. Podkreślają to zarówno jej dostawcy (Microsoft, IBM) jak i firmy korzystające z niej w prowadzonych projektach (McKensey, Schneider i Sage).

Przyszłość to „Cloud or bust” (Jeffrey Baker) czyli nowe modele biznesowe oparte o wykorzystanie Internetu Rzeczy i chmurę publiczną oraz integracja IIoT z systemami biznesowymi.

Moje refleksje po debacie

Dostawcy epatują dużymi wdrożeniami ze świata np. IBM – Pratt & Whitney, Microsoft – Rolls-Royce, a w Polsce raczej jest słabo. Pomimo tego, że Microsoft pochwalił się pojedynczymi projektami w polskim przemyśle np. Joy Global przez RNT to należy zauważyć, że choć wdrożenie zaczęło się w Polsce, to klient jest globalny. Obserwuję duży rozdźwięk pomiędzy wynikami raportów, praktyką globalnych firm i rynkami zagranicznymi a rynkiem polskim.

Wydaje się, że zarządzający polskimi przedsiębiorstwami albo nie są gotowi, albo nie potrafią sobie wyobrazić jak taka transformacja mogłaby przebiegać. Potrzeba więcej edukacji i wsparcia ze strony osób, które łączą wiedzę biznesową z technologiczną. Wymagana jest również kulturowa, organizacyjna i procesowa zmiana w organizacji w celu zapewniania efektywnej komunikacji pomiędzy wszystkimi przyszłymi beneficjentami rozwiązań IIoT.

W sumie jestem z tego faktu zadowolony, wygląda bowiem na to, że w najbliższym czasie będę miał co robić. 😉

P.S.

Dostawcy twierdzą zgodnie, że jedyną strategię w tym obszarze jest Cloud, w związku z tym wkrótce przygotuję przegląd usług chmurowych dla przemysłu.